-
Хутагт Хувилгаад
ЭРДЭНЭ МЭРГЭН БАНДИД АГВААН-ИШСАМБУУ 1846-1896
Нэгэн хүн ханцуйндаа домбо хийгээд “Энэ хүүхдэд нэр өгмөөр байна” гэхэд Домбо гэж нэрлэ гэжээ. Чинхүү айлдсан эрхэм бол “Жэдорын хамбо” хэмээн олноо алдаршсан, шог зохиолч Агваанхайдавын хойд дүр яруу найрагч Агваан-Ишсамбуу нь 1846 онд Булган аймгийн Бүрэгхангай сумын нутагт Зүрхийн ороох гэдэг газар Цаян зайсангийнд мэндэлжээ. Зүүн Со гүний хүрээ гэж алдаршсан Шадавдаржаалин хийдэд хувраг болж шавилан суужээ. Ишсамбуугийн зохиосон “Сарасвадыг баясалгах яруу дуу” 1873, “Ашдын хүслийг бүтээгч”, “Наран саран яруу чимэг” 1888, зэрэг…
Цааш унших -
Хутагт Хувилгаад
ОЙРАДЫН ЗАЯ БАНДИДА НАМХАЙЖАМЦ 1599-1662
Монгол-Ойрадын их эрдэмтэн, төр, шашны нэрт зүтгэлтэн, соён гэгээрүүлэгч, гүүш Зая бандида Нaмхайжамц Равжамба нь Ойрадын Хошууд угсааны ноёны гэрт 1599 онд мэндэлжээ. V далай лам Агваанлувсанжамцыг гэлэн санваар хүртэж, санваар төгс 10 гэлэнгийн нэгээр сонгогдож байсан тэрбээр Дөрвөн Ойрад, Ижил мөрний Халимаг, Торгуудад бурханы шашныг эх хэлээрээ дэлгэрүүлэхийг зоригдон хүн ардаа гэгээрүүлж байсан юм. 1648 онд Баруун Монголын аман аялгуунд тохируулан зохиосон Тод үсэг, 1642 онд төвд хэлнээс монгол хэлнээ хөрвүүлсэн “Банчин хутагтын тууж”…
Цааш унших -
Хутагт Хувилгаад
ЭРДЭНЭ ХАМБА ЛАМ ЛУВСАНЦЭРЭНДАМБИЙДОНМЭ
Түшээт хан аймгийн “Эрдэнэ хамба”-ын отгийн ард олон тахин шүтэж байсан Эрдэнэ хамба лам нь эртний Энэтхэг, Түвдэд 4 үе хувилан төржээ. Монголд хувилан төрсөн анхдугаар дүр хувилгаан цорж Лувсанжамц (1654-1727) бол 6-р дүр нь Лувсанцэрэндамбийдонмэ юм. Тэрээр Засагт хан аймгийн Баатар ван Базарвааний төрсөн ах ба Нинмавын ёсыг баримталдаг, санаанд багташгүй ид шидийг үзүүлдэг нэгэн байжээ. Хүрээ нь мянга гаруй ламтай, жилд нэг удаа улаан сахиусны бүрэн цам гардагаараа Монгол даяар алдартай байсан бөгөөд…
Цааш унших -
Хутагт Хувилгаад
ХАМБА ХУТАГТ НОМУН ХАН ЖАМБАЛДОРЖ 1886-1938
Хамба хутагт номун хан Жамбалдорж нь Халхын Сайн ноён аймаг, одоогийн Архангай аймгийн Цахир сумын нутагт тайж угсааны Ядамжавын гэрт 1886 оны 2 сарын 2-ны өдөр Дарамсэд хүү төржээ. Түүнийг мэндэлэхэд хот даяараа тод цэнхэр хүрээтэй цагаан шаргал туяан дунд умбасан гэдэг. Тэр цагаас 7 жилийн дараа Дарамсэдийг VIII Богд тодруулж, одоогийн Завхан аймгийн Идэр суманд байх “Хамба гэгээний“ хийдэд ширээнд залж, улмаар Да хүрээний тэргүүн лам Пунцаг-Очир түүний солдэвийг зохиож “Жамбалдорж” хэмээх сахилын нэр…
Цааш унших -
Хутагт Хувилгаад
ДУГАР ЗАЙСАН ГОСОР БАНДИДА
Нэгэн цагт халх монголоос төвдөд заларан бурханы шашныг төвхнүүлж явсан төдийгүй Азийн түүхнээ нэр нь дуурсаж Алтайгаас Хянган, Байгал далай хүртэл шүтээн болж мөнхөрсөн хүмүүн бол Дугар зайсан Госор бандида юм. Юм бэйсийн хошууны Амарбуянт хийд нь Баянхонгор аймгийн Баян-Өндөр, Баянцагаан, Шинэжинст сумын нутагт байх ба 1696 оны үед Дугар зайсангийн санаачилгаар баригджээ. Тус хийд нь Монголын баруун өмнөд хязгаарын хамгийн том шашин номын цогцолбор бөгөөд өнөөг хүртэл хурал ном соён гэгээрүүлэх үйлс үргэлжилсээр байгаа…
Цааш унших